Η γάτα (Felis catus) ανήκει στην οικογένεια των Αιλουριδών και είναι το πιο διαδεδομένο κατοικίδιο ζώο. Ζει στο περιβάλλον του ανθρώπου εδώ και τουλάχιστον 9.500 χρόνια..
Δεινός θηρευτής, η γάτα κυνηγά πάνω από 1.000 είδη ζώων για τροφή. Μπορεί να εκπαιδευτεί ώστε να υπακούει σε απλές διαταγές. Οι γάτες επίσης έχει διαπιστωθεί ότι μαθαίνουν να χειρίζονται απλούς μηχανισμούς, όπως πόμολα πόρτας. Τα ζώα χρησιμοποιούν μια ποικιλία φωνών και ένα είδος γλώσσας του σώματος που τους χρησιμεύει στη μεταξύ τους επικοινωνία. Τα νιαουρίσματα, τα γουργουρίσματα και τα μουγκρίσματα είναι από τους πιο γνωστούς τρόπους επικοινωνίας. Το 1906 ιδρύθηκε η Διεθνής Ένωση Φίλων της Γάτας (Cat Fancier's Association, αρκτικόλεξο CFA).
Στην Κίνα οι γάτες εκτρέφονται με σκοπό το εμπόριο της γούνας τους. Το γεγονός ότι στοιβάζονται σε κλουβιά και θανατώνονται έχει προκαλέσει αντιδράσεις από φιλοζωικές κυρίως οργανώσεις παγκοσμίως .
Μέχρι πρόσφατα πιστευόταν ότι η γάτα εξημερώθηκε στην αρχαία Αίγυπτο, όπου θεωρούνταν ιερό ζώο. Ωστόσο, τα αποτελέσματα έρευνας του 2007 έδειξαν ότι η καταγωγή όλων των κατοικιδίων γατών πιθανώς ανάγεται σε πέντε αφρικανικές αγριόγατες (Felis silvestris lybica) που έζησαν στην Εγγύς Ανατολή γύρω στο 8000 π.Χ.
Μεγεθος
Η μεγαλύτερη γάτα που υπήρξε ποτέ είχε βάρος γύρω στα 21,2 κιλά. Η μικρότερη γάτα που καταγράφηκε επίσημα ζύγιζε γύρω στα 1,36 κιλά
.
Σκελετός
Έχουν επτά τραχηλικούς σπονδύλους, όπως όλα σχεδόν τα θηλαστικά, δεκατρείς θωρακικούς σπονδύλους (οι άνθρωποι έχουν δώδεκα),
Στόμα
Στο στόμα τους οι γάτες έχουν ειδικά διαμορφωμένα δόντια για να σκοτώνουν τη λεία τους και να σχίζουν το κρέας τους. Ο προγόμφιος και ο πρώτος προγόμφιος μαζί σχηματίζουν το ζεύγος δοντιών που χρησιμοποιούνται για να σκίζουν τις σάρκες των ζώων και βρίσκονται στην καθεμία μεριά του στόματος. Ο τρόπος που κόβουν το κρέας μοιάζει με αυτόν του ψαλιδιού. Η γλώσσα της γάτας
αποτελείται από εκφύματα, που λέγονται θηλές, που τη βοηθούν να σχίζει τις σάρκες από τα πτώματα ζώων. Οι θηλές αυτές περιέχουν κερατίνη που επίσης βοηθούν τη γάτα στον προσωπικό της καλλωπισμό
Αυτιά
Αναφορικά με τα όργανα της ακοής, οι γάτες μπορούν και ακούν προς όλες τις κατευθύνσεις χάρη σε τριάντα δύο μύες. Η γάτα μπορεί να κινεί το ένα της αυτί ανεξάρτητα από το άλλο. Εξαιτίας αυτής της κινητικότητας, το ζώο κινεί το σώμα του προς μία κατεύθυνση και στρέφει τα αυτιά του σε άλλη. Οι περισσότερες γάτες έχουν όρθια αυτιά που είναι στραμμένα προς τα πάνω. Σε αντίθεση με τα σκυλιά, οι ράτσες που έχουν τα αυτιά προς τα κάτω είναι σπάνιες. Μια τέτοια εξαίρεση αποτελεί ένα είδος γάτας που ζει στη Σκωτία (Scottish Fold). Όταν εξοργίζεται ή φοβάται, η γάτα κουνά τα αυτιά της προς τα πίσω, για να συνοδεύσει το γρύλισμα ή το σύριγμα που παράγει. Επίσης, τα ζώα αυτά γυρίζουν τα αυτιά τους προς τα πίσω όταν παίζουν ή όταν ακούν έναν ήχο προερχόμενο από πίσω. Η γωνία των αυτιών τους δείχνει κατά πολύ τη διάθεσή τους.
Πόδια
Οι γάτες, όπως και οι σκύλοι, είναι ζώα που βαδίζουν ακριβώς πάνω στα δάκτυλα των ποδιών τους, με τα οστά των ποδιών τους να σχηματίζουν το κατώτερο τμήμα του ορατού άκρου. Τα ζώα αυτά μπορούν να περπατούν με μεγάλη ακρίβεια, επειδή, όπως όλα τα αιλουροειδή, μπορούν να τοποθετούν σχεδόν κατευθείαν το καθένα από τα πίσω τους πόδια στο αποτύπωμα του αντίστοιχου μπροστινού ποδιού, ελαχιστοποιώντας τους θορύβους και τα ορατά ίχνη. Αυτό επίσης παρέχει ασφαλές πάτημα για τα πίσω πόδια τους όταν περπατούν σε σκληρό έδαφος.
Όπως όλα σχεδόν τα μέλη της οικογένειας των αιλουροειδών, οι γάτες έχουν νύχια, που μπαίνουν και βγαίνουν κατά βούληση. Έτσι, όταν ηρεμούν, τα νύχια τους βρίσκονται σε ένα είδος θήκης από δέρμα και γούνα, γύρω από τα "μαξιλαράκια" που έχουν στις πατούσες. Κατ' αυτόν τον τρόπο, τα νύχια δεν φθείρονται άσκοπα από τις τριβές με το έδαφος και ταυτόχρονα τα ζώα έχουν τη δυνατότητα να πλησιάζουν προσεκτικά και αθόρυβα τη λεία τους. Τα νύχια στα μπροστινά πόδια είναι κατά κανόνα πιο μυτερά από εκείνα των πίσω ποδιών. Οι γάτες μπορούν να βγάλουν τα νύχια τους εκούσια στο ένα ή σε περισσότερα πόδια κατά βούληση. Αυτό γίνεται όταν κυνηγούν, όταν βρίσκονται σε αυτοάμυνα, όταν σκαρφαλώνουν και όταν κάνουν μασάζ, ή για να γαντζώσουν μαλακές επιφάνειες (σεντόνια, χαλιά κλ.π.). Μια συνεργάσιμη γάτα μπορεί να βγάλει προς τα έξω τα νύχια της, εάν της πιέσει κάποιος με προσοχή το πάνω και το κάτω μέρος του ποδιού. Τα κυρτά νύχια μπορεί να εμπλακούν σε μοκέτες ή σε σκληρό ύφασμα, πράγμα που μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό αν η γάτα δεν μπορεί από μόνη της να ελευθερωθεί.
Οι περισσότερες γάτες έχουν πέντε νύχια στα μπροστινά τους πόδια, καθώς επίσης και τέσσερα ή πέντε στα πισινά τους πόδια.
Δέρμα
Το δέρμα στις γάτες είναι χαλαρής υφής. Αυτό τους παρέχει μεγάλη ευκινησία ώστε να αντιμετωπίζουν τη λεία ή μια άλλη γάτα στη διάρκεια μάχης, ακόμα και αν βρίσκονται σε δυσχερή θέση. Το δέρμα τους διευκολύνει επίσης τους κτηνιάτρους να τους κάνουν ενέσεις. Αυτό είναι ζωτικό για τις γάτες που έχουν προβλήματα στα νεφρά, καθότι η επιβίωσή τους εξαρτάται από την τακτική χορήγηση μεγάλων ποσοτήτων υγρού με υποδόρια ένεση.
Στο πίσω μέρος του λαιμού βρίσκεται ο αυχένας και είναι το μέρος από το οποίο πιάνει η μητέρα γάτα τα γατάκια της για να τα μεταφέρει. Ως αποτέλεσμα, οι γάτες τείνουν να ηρεμούν και να γίνονται παθητικές όταν κανείς τις πιάνει από εκεί. Η συμπεριφορά αυτή επίσης επεκτείνεται μέχρι την ενηλικίωση, όταν το αρσενικό πιάνει το θηλυκό από τον αυχένα για να την κινητοποιήσει προς την ερωτική πράξη και για να την εμποδίσει από το να αποχωρήσει στη διάρκεια του ζευγαρώματος.
Αισθήσεις
Οι αισθήσεις της γάτας είναι κατάλληλες για κυνήγι. Η ακοή, η όραση και η γεύση του ζώου είναι οξύτατες. Αναφορικά με την όραση, τα μάτια τους, όταν είναι μπλε, συνήθως χάνουν τη μελανίνη, με αποτέλεσμα να βλέπουμε το φαινόμενο κόκκινων ματιών. Οι άνθρωποι και οι γάτες έχουν παρόμοιο εύρος ακοής σε χαμηλή κλίμακα, ωστόσο οι τελευταίες μπορούν να ακούν σε υψηλότερες συχνότητες, μέχρι και 64 kHz, δηλαδή 1,6 οκτάβα πάνω από το μέσο εύρος ακοής ενός ανθρώπου και επίσης μία οκτάβα περισσότερη από το εύρος ακοής ενός σκύλου.
Η όσφρηση μιας οικόσιτης γάτας είναι γύρω στις δεκατέσσερις φορές μεγαλύτερη από αυτήν του ανθρώπου.
Εξαιτίας κάποιας μετάλλαξης σε έναν αρχαίο πρόγονο της γάτας, η οικογένεια των γατών πιθανότατα έχει απωλέσει ένα από τα δύο γονίδια που είναι απαραίτητα σε αυτές για τη γεύση του γλυκού.
Οι γάτες διαθέτουν πολλά κινούμενα μουστάκια στο σώμα τους, ειδικά στο πρόσωπο. Αυτά τις βοηθούν στον προσανατολισμό και οξύνουν τις αισθήσεις τους.
Αναπαραγωγη
Συχνά παρουσιάζεται το φαινόμενο πολλά αρσενικά να προσελκύονται από ένα θηλυκό και να πολεμούν για το δικαίωμα στην αναπαραγωγή. Επίσης, ένα θηλυκό αποκτά γατάκια από πολλά και διαφορετικά αρσενικά. Στην αρχή τα θηλυκά διώχνουν το αρσενικό, στη συνέχεια όμως ζευγαρώνουν και μετά εκβάλλουν μια δυνατή κραυγή. Το θηλυκό μετά το ζευγάρωμα καθαρίζεται. Εάν κάποιο αρσενικό προσπαθήσει να ζευγαρώσει μετά τον καθαρισμό, το θηλυκό θα του επιτεθεί.
Συμπεριφορα σε σχεση με τον ανθρωπο
Ζώντας με τον άνθρωπο, η σχέση που μπορεί να αναπτύξει μία γάτα ποικίλλει. Αν η γάτα μεγαλώσει από μικρή μαζί με ανθρώπους, είναι πολύ φιλική μαζί τους. Απ' την άλλη πλευρά, γάτες που έχουν υιοθετηθεί αφού προηγουμένως έχουν ζήσει για πολλά χρόνια μόνες τους σε εξωτερικούς χώρους (πόλεις, δάση), συνήθως φοβούνται τον άνθρωπο και δεν τον αφήνουν να τις προσεγγίσει εύκολα, σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα αν ο άνθρωπος επιχειρήσει να τις πιάσει παρά τη θέλησή τους, μπορεί να εκδηλώσουν επιθετική συμπεριφορά για να τον απωθήσουν. Όμως και σε αυτή την περίπτωση μπορεί ο άνθρωπος με την πάροδο του χρόνου να κερδίσει την εμπιστοσύνη τους. Πολλοί άνθρωποι έχουν τις γάτες για συντροφιά, ενώ άλλοι τις συμπεριφέρονται σαν να είναι μικρά παιδιά. Γενικά, εξαιτίας του μικρού μεγέθους τους, οι γάτες δεν εμπεριέχουν κινδύνους για τον άνθρωπο εκτός από την προσβολή από ασθένειες λόγω του γρατσουνίσματος, σπανιότερα την προσβολή από λύσσα και επίσης σπάνια το σοβαρό τραυματισμό των ανθρώπων από γρατσούνισμα στα μάτια. Τα ζώα μπορούν να εκπαιδευτούν στο να υπακούν απλές εντολές και μπορούν να χειρίζονται απλούς μηχανισμούς, όπως πόμολα πόρτας, ακόμα και να χρησιμοποιούν την τουαλέτα των ανθρώπων.Υγειηνη
Μερικές γάτες συχνά αναμασούν μπάλες από τρίχες, προερχόμενες από γούνα, τα οποία έχουν μαζέψει στο στομάχι τους από τη διαδικασία του καλλωπισμού τους. Οι γάτες με μακρύ τρίχωμα είναι πιο επιρρεπείς σε αυτό σε σύγκριση με τις γάτες με κοντό τρίχωμα. Οι μπάλες από τρίχες μπορούν να αποφευχθούν με τη λήψη συγκεκριμένων τροφών και φαρμάκων, τα οποία διευκολύνουν την εξαφάνιση των τριχών και επίσης με το τακτικό βούρτσισμα της γούνας της γάτας.
Αγάπη για τα μεγάλα ύψη
Οι περισσότερες ράτσες γάτας αρέσκονται στο να ανεβαίνουν και να κάθονται σε μέρη με μεγάλο ύψος. Αυτό οφείλεται σύμφωνα με επιστήμονες κυρίως στο ότι με τον τρόπο αυτό τα ζώα κατοπτεύουν το χώρο τους και μπορούν να δουν τις ενέργειες των ανθρώπων και των άλλων κατοικιδίων ζώων στην περιοχή.
Γρατσούνισμα
Οι γάτες περιοδικά γραπώνονται με τα μπροστινά τους νύχια σε κατάλληλες επιφάνειες και τα τραβούν προς τα πίσω, με σκοπό να καθαρίσουν τα νύχια και να αφαιρέσουν την εξωτερική γούνα, όπως επίσης και για φυσική άσκηση. Η συμπεριφορά του γρατσουνίσματος διασκεδάζει τη γάτα και είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και απονυχωμένες γάτες απολαμβάνουν ιδιαίτερα τα γρατσουνίσματα, παρά την καθολική έλλειψη αποτελεσμάτων. Μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι το γεγονός αυτό οφείλεται σε αρωματικούς αδένες που βρίσκονται στα "μαξιλαράκια" των ποδιών τους και επίσης το γρατσούνισμα είναι ένας τρόπος να σημαδεύουν την περιοχή τους.
Επτάψυχη γάτα
Σύμφωνα με μύθο σε πολλούς πολιτισμούς, οι γάτες έχουν επτά ζωές (ή εννιά). Ο μύθος αναφέρεται στα φυσικά προτερήματα και στην ταχύτητα με την οποία οι γάτες καταφέρνουν να σώζονται από καταστάσεις κατά τις οποίες απειλείται η ζωή τους. Επίσης, στην ύπαρξη αυτού του μύθου συμβάλλει το γεγονός ότι οι γάτες που πέφτουν από μεγάλο ύψος συχνά είναι ικανές να προσγειωθούν στα πόδια τους εξαιτίας κάποιας αυτόματης αντίδρασης και στρέφουν το σώμα τους ώστε να προσγειωθούν πρώτα τα πόδια τους. Ωστόσο, μπορεί να σκοτωθούν ή να τραυματιστούν αν πέσουν από πολύ μεγάλο ύψος.
.Παράδοξα και αξιοπερίεργα γεγονότα
Το 2008 γεννήθηκε στο Περθ της Αυστραλίας μία γάτα με δύο κεφάλια. Νωρίτερα, σε ένα εξίσου παράδοξο περιστατικό μία γάτα γέννησε στην Κίνα ένα γατάκι που μοιάζει με σκυλάκι
